hà thủ ô trắng và hà thủ ô đỏ phân biệt và tác dụng như thế nào ?

Rất nhiều người thắc mắc về tác dụng của Hà thủ ô trắng và hà thủ ô đỏ loại nào tốt hơn. Trong đó hà thủ ô đỏ (còn tên gọi là xích thủ ô) loại này được coi là chính phẩm.

Cùng chúng tôi tìm hiểu về hai loại dược liệu này vì nếu nhìn ở bên ngoài khó nhận biết hại loại này chỉ khi thái ra mới thấy được sự khác nhau ở thịt của hà thủ ô.

Sự khác nhau giữa hà thủ ô trắng và hà thủ ô đỏ

Hà thủ ô đỏ

Thảo dược này còn có tên gọi là dạ hợp, khua lình (dân tộc Thái), dạ giao đằng, địa tinh, mằn năng ón (đồng bào Thổ), …Tên khoa học là Polygonum multiflorum Thunb cây  thuộc họ Rau răm . Ngâm rượu .vn sẽ giới thiệu với Quý khách chi tiết về hai vị thuốc này

Hà thủ ô trắng

Đây là vị thuốc phát hiện muộn hơn, thảo dược này không hoàn toàn đồng nhất vì thường được khai thác từ một số chi nhánh khác nhau thuộc họ loại Thiên lý.

Ở Việt Nam, thảo dược này được khai thác từ rễ hay củ củ của loài thực vật có tên là cây củ vú bò,  cây sừng bò, dây sữa bò, tên gọi khoa học là Streptocaulon juventas Merr và thuộc họ Thiên lý (tên khoa học  Asclepiadaceae)

Tại Trung Quốc, loại thảo dược này có tên gọi là bạch thủ ô, hay còn có tên khác là thái sơn hà thủ ô,  hòa thượng ô,thái sơn bạch hà thủ ô, … từ rễ hay củ của loại cây ngưu bì tiêu, còn có tên khoa học là Cymanchum bungei Decne, cũng cùng thuộc họ Thiên lý (tên khoa học Asclepiadaceae).

Như vậy, hà thủ ô trắng ở Việt Nam và Trung Quốc là rễ củ của những cây thuộc các chi khác nhau.

Tác dụng của hà thủ ô trắng và đỏ

Hai loại thảo dược này đều có tính năng tương tự, đều có công dụng bổ tinh huyết, được sử dụng để chữa chứng tinh huyết hư suy,hoa mắt chóng mặt, lưng gối yếu mỏi, tai ù, …

Theo Đông Y  hà thủ ô trắng được biết tới có tính năng tương đối bình hòa, công dụng giúp tư bổ tương đối yếu (không tốt bằng  củ hà thủ ô đỏ), thường thích hợp với những trường hợp bị hư tổn tương đối nhẹ.

Kết luận: Cả hai loại hà thủ ô đều là thảo dược bổ, công dụng cũng tương tự nhau, nhưng loại đỏ  được coi là chính vị được dùng nhiều hơn, còn loại trắng thì công dụng kém hơn

Thông thường để sử dụng loại thảo dược này phải chế biến hoặc dùng dạng sống hay dạng chế biến

hà thủ ô tươi thường dùng để chữa lở ngứa sưng đau, tràng nhạc, đại tiện táo bón, sốt rét lâu ngày, …

Còn hà thủ ô chế sử dụng để bồi bổ và chữa các chứng hư tổn, người gầy yếu, tinh suy huyết thiểu, da thịt xanh xao vàng vọt, mắt hoa, tai ù,đầu choáng, râu tóc bạc sớm,đâu lưng gối đau mỏi.

Cách chế biến hà thủ ô

Hà thủ ô cần chế biến để tránh các tác dụng phụ nếu dùng hà thủ ô sống vì gây hiện tượng tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa…

Các bước chế biến hà thủ ô chế đỗ đen như sau:

– Hà thủ ô đỏ thái lát bỏ lõi cứng đi

– Ngâm với nước vo gạo 1 ngày thay nước 2 lần ngâm trong 2-3 ngày, rửa lại cho sạch

– Tiếp tục chế với nước đậu đen như sau: Mỗi 1kg hà thủ ô dùng 100g đậu đen xanh lòng. Cho đậu đen vào nồi, đổ khoảng 2 lít nước, đem  nấu cho đậu đen chín nhừ rồi chắt lấy nước ra. Trộn cùng nước đỗ đen và hà thủ ô  cho vào đồ đựng (không dùng đồ sắt), sau đó đặt vào nồi hấp cách thủy cho đến khi nước từ đỗ đen thấm hết vào hết các miếng hà thủ ô, Tiếp theo lấy ra phơi hoặc sấy khô là được.

Muốn kỳ công hơn theo đúng cách chế biến của đông y là phương pháp cửu chưng cửu sái – có nghĩa là nấu và phơi hà thủ ô với nước đậu đen như cách trên 9 lần.

Cách ngâm rượu hà thủ ô

Còn khi ngâm rượu nên dùng dạng chế biến như cách trên ngâm với rượu 40 độ là được

Hoặc chế biến và ngâm với nước vo gạo như cách trên rồi ngâm rượu cùng với đỗ đen theo công thức 1kg hà thủ ô + 100 gam đỗ đen xanh lòng đã rang thơm và 3 -5 lít rượu nếp nấu

Một số lưu ý khi sử dụng hà thủ ô trắng và hà thủ ô đỏ

– Những người huyết kém, nếu cần bổ huyết mạnh, thì nên dùng phối hợp với  đương quy, thục địa,bạch thược, …

– Những người khí hư, kém ăn, hay vã mồ hôi, thì nên dùng phối hợp với hoàng kỳ,nhân sâm,…

– Những người can thận kém âm tinh khuy tổn, bất túc, bị râu tóc sớm bạc sớm, đau lưng gối yếu mỏi, thường bị choáng đầu hoa mắt, nặng tai, tai ù, thì dùng phối hợp với những vị thuốc có công dụng giúp bổ thận ích tinh, như  câu kỷ tử, bổ cốt chi, thỏ ti tử, …

Nếu chỉ dùng hà thủ ô trắng và hà thủ ô đỏ để chữa huyết kém hư hay bị bạc tóc sớm hay người bình thường muốn nâng cao sức khỏe thì nên dùng thường xuyên còn người có bệnh nên tham khảo thầy thuốc đông y để chữa bệnh hiệu quả hơn.